Cách phân biệt nấm lim xanh thật và giả

Trong số đó có 2 người vốn là đồng đội của tôi. Đó là ông Trần Huy Vĩnh Ổn, năm nay 83 tuổi, về hưu ở xã Nam Liên - Nam Đàn - Nghệ An. Ông Ổn trước đây là phóng viên chiến trường của buổi phát thanh Quân đội nhân dân. Giữa năm 2011, ông Ổn khám bệnh ở nhiều bệnh viện trong và ngoài quân đội đều kết luận gan có một khối u to hơn quả trứng vịt. 

Do tuổi cao, bệnh ung thư gan đã ở giai đoạn cuối nên các bệnh viện đều khuyên ông Ổn về nhà để gia đình chăm sóc. Có người mách, trong 3 tháng cuối năm 2011, ông Ổn uống 3kg nấm lim xanh sau đó đi chiếu chụp lại, khối u đã co lại chỉ bằng quả nhót, xung quanh khối u đã có một lớp màng bao kín, ở giữa là một lớp dịch màu trong. Từ đó đến nay, ông Ổn vẫn dùng nấm lim xanh và sức khỏe của ông rất tốt, ăn ngủ bình thường, da dẻ hồng hào. 

Người thứ hai là ông Đỗ Xuân Trường - nguyên Phó Tổng biên tập báo Thanh Hóa. Ông Trường vốn là phóng viên quân đội hoạt động nhiều năm ở chiến trường miền Đông Nam bộ và Campuchia. Đầu năm 2013, ông Trường về hưu, đến giữa năm thấy giảm cân nhanh, người mệt mỏi, ăn kém, bụng to. Ông Trường vào Bệnh viện đa khoa Thanh Hóa kiểm tra sức khỏe, bệnh viện kết luận ông Trường bị xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối, một thùy gan có khối u chiều dài đến 7cm, một thùy khác có nhiều khối u bé. 

Trong tháng 10/2013, ông Trường dùng 1kg nấm lim xanh, hết tháng, ông Trường kiểm tra lại tại Bệnh viện đa khoa Thanh hóa và Quân y viện 103. Cả hai bệnh viện đều kết luận khối u to đã giảm được 1/3, các khối u nhỏ không còn. Hiện nay, ông Trường vẫn tiếp tục dùng nấm lim xanh, sức khỏe phục hồi tốt, ăn ngủ, đi lại bình thường.

  Nấm giả.

 

Do tác dụng chữa bệnh hiểm nghèo qua thực tế của một số bệnh nhân và đặc biệt là qua những lời đồn đại về thần dược của nấm lim xanh nên đã kích thích nhiều người dân ở những vùng rừng núi có cây lim xanh vào rừng thu hái nấm lim xanh và đặc biệt, nhiều cơ sở kinh doanh nấm lim xanh xuất hiện dày đặc trên cả nước. Với số lượng nấm lim xanh khổng lồ đó, thật khó tin rằng đó là nấm lim xanh thật.

Là người sưu tầm và sử dụng nấm lim xanh từ nhiều năm nay, tôi xin giới thiệu một số kinh nghiệm để bà con phân biệt được nấm lim xanh thật và nấm lim xanh giả. Trước hết, phải khẳng định rằng do đặc thù của cây lim xanh nên ở nước ta chỉ có rất ít tỉnh có rừng lim xanh tự nhiên. Ở Trung Trung bộ có tỉnh Quảng Nam, ở Bắc Trung bộ có Nghệ An và Thanh Hóa. 

Hầu hết những khu rừng lim xanh tự nhiên đã bị khai thác gần hết từ nhiều chục năm trước, số còn sót lại được bảo vệ rất nghiêm ngặt. Nấm lim xanh tự nhiên chỉ mọc năm một từ tháng 3 đến hết tháng 10 âm lịch trên rễ và xung quanh gốc của thân cây lim xanh đã bị đốn hạ trước đó 3 - 4 năm - loại cây có đường kính gốc không quá 50 - 60cm. Còn loại nấm lim xanh mọc trên cây lim xanh sống có kích thước và trọng lượng lớn rất độc hại, tuyệt đối không được sử dụng.

Nấm thật đặc biệt quý hiếm.

 

Vì vậy, chắc chắn loại nấm lim xanh tự nhiên chữa được bệnh sẽ không có nhiều và càng ngày càng khan hiếm. Hiện nay trên thị trường đã xuất hiện nấm lim xanh giả. Nhiều người cho rằng rất khó phân biệt nấm lim xanh thật và giả. Theo tôi, điều đó hoàn toàn ngược lại. Có mấy đặc điểm cơ bản để phân biệt nấm lim xanh thật và giả như sau: Do nấm lim xanh chỉ sinh trưởng và phát triển 8 - 9 tháng trong 1 năm, đến cuối thời kỳ, không thu hái thì tự nó sẽ mục rữa. Người dân khi thu hái nấm thì họ thu hái tất cả nên trong số nấm thu được 1 lần hay tích cóp nhiều lần có thể là 1kg, 2kg hay nhiều hơn. Số cá thể nấm có thể lên tới vài ba ngàn cái nhưng không cái nào giống cái nào về hình dáng cũng như kích thước. 

Về hình dáng, có thể phân thành 2 loại: loại mới phát triển có hình như chiếc đũa, rất cứng, bóng như sơn và loại đã phát triển có mũ ở trên giống như cái ô, cái thìa. Về màu sắc, nấm lim xanh có hai màu thường gặp là màu đỏ và màu đen nhạt, phía dưới mũ một số cái có phấn trắng, phía dưới gốc nấm lim xanh tự nhiên thường xù xì, nhiều cái còn có đất bám vào. 

Còn nấm lim xanh giả do được trồng cấy trong môi trường đặc biệt, chăm sóc đặc biệt, được thu hoạch trong thời điểm đã được quy định nên hầu hết có kích thước bằng nhau, trọng lượng bằng nhau, màu sắc như nhau, hình dáng mũ như nhau, thân mềm và xốp, phía gốc có vết cắt của dao hoặc kéo. Chưa ai kết luận về chất lượng của nấm lim xanh giả, nhưng nấm lim xanh giả cũng có vị đắng giống nấm lim xanh thật. Nếu vị đắng đó là hóa chất thì vô cùng nguy hiểm.

Để tránh mua phải nấm lim xanh giả, bà con nên mua nấm lim xanh còn nguyên cả cái hoặc nhờ người quen ở những vùng có cây lim xanh mua của người dân trực tiếp đi thu hái nấm lim xanh trong rừng.